ستاره | سرویس سلامت – اوریون یک عفونت ویروسی در غده‌های بزاقی است. این عفونت به ویژه در غده‌های پاروتیدی (بناگوشی) که در میان زاویه فک جلو و پایین هر گوش قرار دارند، به وجود می‌آید. احتمال ظهور این عفونت ویروسی در کودکان ۵ تا ۱۰ سال بیشتر است. اما نکته این است که اولین ابتلای به این بیماری موجب ایمنی شما در مقابل آن در کل طول زندگی می‌شود.

ابتلای اشخاص به بیماری اوریون در ماه فروردین معمول‌تر است. این بیماری معمولاً در موارد فردی و پراکنده‌ ظاهر می‌شود، بنابراین کودکان واکسینه نشده بیشتر در خطر ابتلای به این بیماری قرار خواهند گرفت. میزان عفونت این بیماری نسبت به آبله مرغان و سرخک کمتر است. خطر عوارض این بیماری برای بزرگسالان واکسینه نشده‌ای که هرگز به این بیماری مبتلا نشده اند، حتی از کودکان نیز بیشتر است. لازم به ذکر است که اوریون به ندرت منجر به ظهور مشکلات جدی می‌شود.

از زمان ورود واکسن اوریون به حوزه واکسیناسیون پزشکی در سال ۱۹۶۷، احتمال ابتلای به این بیماری تا اندازه فراوانی کاهش یافته است. در دهه ۱۹۵۰ کشوری مانند کانادا به طور سالیانه با حدود ۳۰۰۰۰ مورد ابتلا به اوریون روبرو بود. اما اختراع واکسن تعداد مبتلایان را به نصف رساند، و امروزه در سال کمتر از ۱۰۰ مورد از این بیماری مشاهده می‌شود.

ارگانیسمی به نام ویروس پارامیکس علت پیدایش بیماری واریون است. این ویروس از طریق دهان و در مواردی مانند خارج شدن بزاق در هنگام صحبت کردن، عطسه، مصرف نوشیدنی‌های مشترک، بوسیدن یا سرفه انتقال می‌یابد. این ویروس همچنین می‌تواند روی سطح اشیایی که بعداً اشخاص دیگری با آن تماس خواهند داشت، بنشیند. وقتی که ویروس به سطح دست شما برسد، شانس یافتن راهی برای ورود به دهان را به دست می‌آورد، به ویژه اگر شخص یک کودک باشد.

بیماری اوریون در حدود یک هفته قبل از تورم غده‌ها و حدود ۹ روز بعد از آن واگیر دار است؛ بنابراین شما می‌توانید پیش از اینکه از ابتلای خود به بیماری آگاهی یابید، آن را به اشخاص دیگر انتقال دهید. البته این نکته در اغلب بیماری‌های ویروسی معمول است.

در اینجا باید گفت که تا یک سوم از افراد آلوده به ویروس اوریون هیچ علامتی از بیماری را احساس نمی‌کنند. دیگر مبتلایان، در واقع پس از گذشت ۱۴ تا ۲۴ روز از زمان ابتلای به بیماری، علایمی مانند تب خفیف، سردرد، ضعف، احساس خستگی مفرط و کاهش اشتها را تجربه خواهند کرد. غده پاروتیدی نزدیک گوش، حدود یک روز پس از حمله تب، متورم شده و ایجاد درد را شروع می‌کند – این پدیده موجب دردآور بودن فرآیند جویدن و قورت دادن مواد خوراکی می‌شود. در این مرحله دمای بدن نیز به ۳۹ و نیم تا ۴۰ درجه سانتی گراد می‌رسد.

این تنها ابتدای بیماری است و وخامت تورم و حساسیت تا سه روز بعد نیز در شخص بیمار افزایش می‌یابد. حتی احتمال اینکه تورم و حساسیت به قسمت جلو فک و، در بعضی موارد، پایین گردن نیز گسترش یابند، وجود دارد. البته گسترش آن به این نکته بستگی دارد که آیا غده‌های بزاقی درگیر بیماری شده اند یا نه. در اغلب نمونه‌های اوریون هر دو غده‌ پاروتیدی راست و چپ متورم می‌شوند. به طور معمول، تب تنها ۱ تا ۳ روز ادامه خواهد داشت، اما در مواردی می‌تواند تا یک هفته نیز تداوم یابد. تورم غده‌ها نیز معمولاً پس از گذشت یک هفته درمان می‌شوند.

آنچه در بالا گفته شد، همان چیزی است که ممکن است حتی برای بزرگسالان نیز اتفاق افتد. اما، از هر ۵ مرد نوجوان یا بزرگسال، یک نفر از ورم بیضه (عفونت و التهاب بیضه‌ها) رنج خواهد برد. این عفونت می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما تقریباً هرگز موجب عقیم شدن فرد بیمار نخواهد شد. احتمال اینکه زنان نیز با ابتلای به این بیماری دچار عفونت در ناحیه تخمدان شوند، وجود دارد، اما این یک عفونت خفیف و بی‌خطر است.

از بین هر ۳۰ نفر مبتلا به اوریون یک نفر دچار پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) همراه با استفراغ و درد معده، که البته به سرعت پاکسازی می‌شود، می‌گردد. تعداد مشابهی نیز به دلیل التهاب گوش، دچار مشکلات شنوایی می‌شوند. این هم یکی دیگر از عوارض جانبی موقت بیماری اوریون است.

عوارض شدیدی مانند التهاب مغز یا مننژیت مغزی-نخاعی (التهاب مخاط‌های پیرامونی مغز و ستون فقرات) هر بیمار ویروسی را در دوران بیماری یا پس از آلودگی ابتدایی تهدید می‌کند. خطر ابتلای به التهاب مغز در میان بیماران مبتلا به اوریون ۱ به ۵۰۰۰ است و این آمار در مورد ابتلای به مننژیت مغزی-نخاعی از ۱ درصد تا ۱۰ درصد است. همچنین خطر بسیار اندک سقط جنین نیز در زنانی که در دوران بارداری به اوریون مبتلا شده اند، وجود دارد.

باید بگوییم که آزمایش خون به منظور تشخیص بیماری اوریون تا اندازه‌ای پیچیده و زمان بر است. اگرچه در اغلب موارد، هر پزشکی می‌تواند بیماری اوریون را از طریق معاینه فیزیکی تشخیص دهد، اما آزمایش خون به دلایل مرتبط با سلامت عمومی تجویز می‌شود. این آزمایش به آن خاطر حائز اهمیت است که ویروس‌های دیگری که علایم یکسانی با اوریون دارند، نیز وجود دارند.

عامل بیماری اوریون یک ویروس است و پزشکان ما قادر به درمان بیماری‌های ویروسی نیستند. اما خوشبختانه سیستم ایمنی بدن انسان خود می‌تواند با اوریون مبارزه کند، بنابراین درمان اوریون عبارت است از تحمل بیماری تا زمان خروج آن از بدن. مصرف غذا‌های سبک و اجتناب از خوردن غذا‌های اسیدی، از قبیل آب پرتقال، می‌تواند با علایم مقابله کند.

شما می‌توانید با استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن به جنگ تب، سردرد و درد‌های ماهیچه‌ای بروید. اما هرگز از اسید استیل سالیسیلیک (ASA) برای کودکان مبتلا به عفونت‌های ویروسی استفاده نکنید، چون استفاده از آن در چنین شرایطی با قرار دادن فرد در وضعیت خطرناکی به نام سندروم ری همراه خواهد بود.

در مورد ابتلای به تورم بیضه‌ها باید به مدت یک یا دو روز در بستر استراحت کنید. در صورتی که اجازه بدهید بیضه هایتان به حالت آویزان بمانند، تورم آن‌ها را افزایش خواهید داد، پس باید از آن‌ها محافظت کنید. شما می‌توانید با یک نوار آن‌ها را از هم جدا کنید و یا اینکه کیسه یخ را در یک حوله پیچیده و روی آن‌ها قرار دهید.

شما می‌توانید با واکسن بسیار ایمن و مؤثر سرخک، اوریون و سرخچه به سادگی خود را در مقابل این بیماری‌های ایمن سازید. این واکسن معمولاً در سن ۱ سالگی به نوزادان تزریق می‌شود. این همان سنی است که نوزادان از دست دادن ایمنی طبیعی را شروع می‌کنند. این ایمنی پیش از تولد از طریق مادر به نوزاد منتقل می‌شود. البته بسیاری از برنامه‌های واکسیناسیون چند ماه یا سال بعد، معمولاً قبل از ورود کودک به دبستان، این کار را انجام می‌دهند.

هرچند بزرگسالان مسن‌تر تقریباً خود ایمن سازی شده اند، اما توصیه می‌کنیم که بزرگسالان واکسینه نشده خود را در مقابل این بیماری ایمن کنند. همچنین در صورتی که در کودکی با خواهر یا برادری زندگی کرده اید که این بیماری را تجربه کرده است، پس می‌توانید از ایمن بودن خود در مقابل بیماری اطمینان داشته باشید. شما می‌توانید از طریق پرهیز از تماس با اشخاص مبتلا به اوریون، شستشوی مرتب دست‌ها و مصرف نکردن نوشیدنی‌های مشترک از ابتلای خود به بیماری اوریون جلوگیری کنید.

فراموش نکنید، زنانی که قصد باردار شدن دارند و هرگز به اوریون یا سرخچه مبتلا نشده اند، باید قبل از باردار شدن واکسینه شوند. همچنین با پزشک درباره گزینه‌های خود مشورت کنید.