بیماریهای خاص

بیماری های‌ خاص و صعب العلاج را بشناسیم

برخی از بیماری ها در ایران با توجه به وضعیتی که دارند، به عنوان بیماری خاص و صعب العلاج شناخته می شوند.

 در کشور ما، به سه بیماریِ «تالاسمی»، «هموفیلی» و «نارسایی مزمن کلیه»، که هر سه به شکلِ مستقیم یا غیرمستقیم توسط عواملِ ژنتیکی شکل می‌گیرد، بیماری‌های‌ خاص گفته می‌شود. همچنین دو بیماریِ «سرطان» و «ام اس» از شایع ترین بیماری‌های‌ سخت و صعب العلاج است که فرد مبتلا را مدتی طولانی یا تمامِ عمر، درگیرِ مراحل درمان می‌کند.
تالاسمی

تالاسمی یک بیماریِ خونیِ ژنتیکی است که به اختلالات هموگلوبینِ خون مربوط می‌شود. هموگلوبین که انتقال دهنده اکسیژن در سلول‌های‌ قرمز خونی است، شامل ۲ پروتئین مختلف به نام آلفا و بتاست. اگر بدن توانایی تولید کافی از هر دو پروتئین را نداشته باشد، سلول‌های‌ خونی به طور کامل تشکیل نمی‌شود و در این صورت، توانایی انتقال اکسیژن کافی را ندارد و در نتیجه، نوعی کم خونی در بدن ایجاد می‌شود که شاید تا پایان عمر همراه فرد باشد.

انجام آزمایش کم خونی پیش از ازدواج و انجام آزمایش روی جنینِ مشکوک در هفته‌های‌ اول بارداری، از راه‌های‌ پیشگیری تولدِ نوزادِ مبتلا به تالاسمی است. روش اصلی کنترل تالاسمی، تزریق مدام سلول‌های‌ قرمز خون به فردِ مبتلاست.

هموفیلی

هِموفیلی یا خون‌تَراوی یک بیماری‌ ارثی است که در آن، توان بدن برای ایجاد لخته و انعقاد خون، برای جلوگیری از خونریزی در صورت پاره شدن رگ، مختل می‌شود. علایم اولیه هموفیلی، خونریزی‌های‌ طولانی پس از خراش‌های‌ کوچک است اما به تدریج بیماری پیشرفت می‌کند و علایم شدیدتری مثل خونریزی‌های‌ دردناکِ داخل مفصلی، ایجاد می‌شود.

علاوه بر اقدامات پیشگیرانه، تنها راه نجات شخص مبتلا به هموفیلی در لحظاتی که دچار خونریزی شدید و طولانی شده، تزریق فاکتور انعقاد خون است.

نارسایی مزمن کلیه

نارسایی مزمن کلیه به شرایطی گفته می‌شود که کلیه‌ها نتوانند آن طور که باید، عمل کنند و این کاهش عملکرد طی ماه‌ها و سال‌ها شدیدتر شود. شایع ترین علت نارسایی مزمن کلیه، دیابت و پرفشاری خون است و درمان و کنترل آن در رعایت رژیم غذایی، دیالیز و پیوند کلیه خلاصه می‌شود.

سرطــان

به زبانِ ساده، تقسیم و رشدِ نامتقارن و غیرعادیِ سلول‌های‌ بدن را سرطان می‌گویند. علت دقیق این پدیده هنوز مشخص نیست اما احتمال دارد عواملِ ژنتیکی یا عواملِ خارجی مثل مواد رادیواکتیو، مواد شیمیایی و سمی، تابش بیش از حد اشعه خورشید و… که موجب اختلال در فعالیت سلول‌‌ها می‌شود در ابتلا به این بیماری، بی اثر نباشد. تغذیه سالم، مصرف نکردن دخانیات و پرهیز از رفتارهای پر خطر جنسی، از روش‌های‌ مهمِ پیشگیری از ابتلا به سرطان است. شیمی درمانی، پرتو درمانی، جراحی، ژن درمانی و… از راه‌های‌ کنترل سرطان است.

ام اس

ام اس یا فلجِ چندگانه، یک بیماری مزمن است که به اعصاب در طناب نخاعی و مغز آسیب می‌‌زند و باعث ایجاد طیف گسترده‌ای‌ از علایم مثل از دست دادن کنترل عضلات و اختلالات بینایی و تکلمی می‌شود. این بیماری در زنان شایع تر از مردان و در جوانان، شایع تر از افراد سالمند است. هنوز علتِ اصلی این بیماری مشخص نشده‌اما کمبود ویتامین D و استرس و اختلالات عصبی، از عواملِ تشدید کننده این بیماری است. مصرفِ داروهای مسکنِ درد، ضدافسردگی و ضدتشنج، فیزیوتراپی و استفاده از طبِ سنتی و طبِ مکمل از روش‌های‌ کنترلِ ام اس است.